Taşımacılık sektöründe çok eski zamanlardan beri kullanılan navlun terminolojisi, önceleri denizyolu taşımacılığı kapsamında kullanılan bir kavramken sektörün büyümesiyle birlikte karayolu taşımacılığı ve diğer modellerde de kullanılan bir yöntem olmuştur. Denizcilikte navlun kullanılması çok eski zamanlara dayanmaktadır. Fakat denizcilikte navlun, hukuki bir çerçevede oluşturulup yük sahibinin gemi vasıtasıyla yapılacak olan nakliye işlemleri için ödemesi gereken ücret olarak değerlendirilmektedir. Taşıma hizmeti karşılığı navlun bedeli talep etmek, lojistik sektöründe işlerin ilerleyebilmesi açısından oldukça önemlidir.
Navlun Nedir?
Basitçe cevaplamak gerekirse "Navlun nedir?" sorusuna nakliye bedeli ya da taşıması yapılan yük için talep edilen ücret gibi yanıtlar verilebilir. Çok yönlü ve sistematik bir kullanıma sahip olan navlun terminolojisi lojistik sektöründeki fiyatlandırma politikalarının belirlenmesinde ciddi rol oynamaktadır. Universal Lojistik gibi uluslararası taşımacılık hizmetlerinin da yaygın olarak kullanmasından dolayı navlun almak sektörde git gide standartlaşmaktadır. Yük sahibi ile lojistik firması arasındaki fiyatlandırma detaylarının belirlenmesi için navlun sözleşmesi gibi hukuki dokümanlardan da faydalanılabilmektedir. Özellikle uluslararası nakliye yapılan ülkeler için lojistik planlama yaparken maliyet hesaplarının yapılarak navlun sözleşmesinde beyan edilmesi gerekmektedir.
Navlun Sözleşmesi Nedir?
Yasal bir çerçevede düzenlenen navlun sözleşmesi, bedelin kimin tarafından ne koşullarda ve tam olarak hangi hizmet için ödeneceğini belirten bir belgedir. İthalatta navlun, özellikle yurtdışından girişi yapılacak olan yükler için gerekli ödeme alt yapısının oluşturulmasını amaçlar. Muhasebe ile alakalı detaylarda özellikle ülkeler arasındaki prosedür farklılıklarını dengeleyerek ödeme aktarımı kolaylaştırır. Taşımayı yapan firma tarafından düzenlenen navlun faturası, hizmet içeriğinin ve yapılan ödemenin geçerliliğini de garanti altına alır.
Navlun Bedeli Nasıl Hesaplanır?
Navlun hesaplama sürecinde karayolu, denizyolu ve havayolu taşımacılığı kapsamında uygulanan prosedürler farklılık gösterdiğinden hesaplama yönteminin kendisi de farklılık gösterecektir. Havayolu taşımacılığı kapsamında taşınması planlanan yüklerin tonaj değerleri göz önünde bulundurulur. Bunun yanı sıra gidilecek olan mesafe de hesaplanacak olan navlun değerlerinin saptanmasına yardımcı olur.
Denizcilikte Navlun
Denizcilikte navlun, daha önce de belirtildiği üzere denizyolu taşımacılığı vasıtasıyla gönderimi yapılan malların maliyetlerinin hesaplanmasına olanak veren bir prosedürdür. Bu bağlamda denizcilik süreçlerinde navlun hesaplama işlemi için taşınacak olan yüklerin tonaj değerleri dikkat alınır. Bir metreküplük bir alan için 1 ton gelecek şekilde bir ölçeklendirme yaparak nakliye planlaması yapılabilir. Özellikle uluslararası düzeyde yapılacak olan denizyolu taşımacılığı aktivitelerinde navlun hesaplanması veya navlun sözleşmesi gibi süreçlerin iyi organize edilmesi gerekmektedir.
Havacılıkta Navlun
Havayolu taşımacılığı süreçlerinde navlun hesaplaması diğer yöntemlerdekinden farklılık gösterebilmektedir. Havayolu navlununun hesaplanabilmesi için özellikle ücretlendirilebilen ağırlık önemlidir. Genellikle tüm havayolu tarifelerinde taşınabilecek ağırlık miktarı araca ve mesafeye göre çok net şekilde belirlenir. Ücretlendirilebilir ağırlık olarak da ifade edilen bu üst limiti belirlemek için brüt ağırlık ile üst limit karşılaştırılır. Bu sayede navlunu belirleyecek olan en önemli kriterler saptanmış olur. Tüm bunların yanı sıra taşınacak olan yükün tarifesi gibi etkenler de navlun hesaplama süreci açısından önemlidir. Özellikle uluslararası gönderimde gümrükleme hizmetlerinden yararlanması gereken yük tarifeleri için de farklı hesaplama yöntemleri kullanılabilmektedir. Havacılıkta yaygın bir gönderim türü olan değerli eşya taşımacılığı gibi süreçler için de pahalı navlun ücretlendirilmektedir.
Karayolu Taşımacılığında Navlun
Karayolu navlun hesaplama işlemlerini ücretlendirme politikası arz - talep dengesine göre farklılık gösterebilmektedir. Mevsimsel olarak yurtdışı kargo gönderimlerinde yaşanan dalgalanmalar da navlun hesaplama işlemini etkileyebilmektedir. Bunlar haricinde karayolu taşımacılığı kapsamında navlun hesaplaması yaparken palet ağırlıkları ve yük miktarı gibi etkenler göz önünde bulundurulur. Aynı şekilde yükleme yapılacak olan paletlerin ölçüleri de navlun hesaplama sürecimi etkileyen kriterler arasında gösterilebilir. Sonrasında yüklemenin hacimsel ağırlığı da göz önünde bulundurularak hesaplama yapılır. Bu aşamada yükün hacmi ile taşınabilecek toplam ağırlık arasındaki denge göz önünde bulundurulmaktadır. Bir diğer aşamada ise tüm veriler göz önünde bulundurularak ücretlendirilebilir ağırlık üzerinden bir navlun tespit edilir.
İthalatta Navlun Nedir?
İthalatta navlun, dış ticaret süreçlerindeki transferi yapılan yükler için ödenecek ücreti ifade eder. İthalatta navlun hesaplaması da diğer yöntemlerde olduğu gibi taşımacılığı yapılacak ürünün ağırlığı, hacmi ve benzeri fiziksel özelliklere göre belirlenmektedir. Tüm bunların yanı sıra hesaplamaya etki eden farklı kriterler de bulunmaktadır. Taşımanın yapılacağı aracın proje ihtiyaçlarına yanıt verecek nitelikte olup olmaması veya taşımanın hangi koşullarda yapılacağı gibi. Aynı şekilde gümrükleme prosedürleriyle alakalı süreci etkileyecek etkenlerin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
Navlun Neden Önemlidir?
Uluslararası taşımacılık süreçlerinde navlunu önemli kılan birden çok ekten olduğunu söylemek yanlış olmaz. Özellikle navlun sözleşmesi olarak da nitelendirilen yasal belge, verilecek olan hizmetin taahhüdü olarak da kabul edilmektedir. Bu bağlamda sözleşme içerisindeki koşullar taşımanın fiyatı ve güvencesine dair detayları da kapsar. Navlun kapsamında taşımanın sözleşme çerçevesinde belirtilen koşullarda gerçekleşeceğinin garantisi de verilmiş olur. Aynı şeklide proje başında detaylandırılan navlun faturası vasıtasıyla proje tamamlandıktan sonra ortaya çıkabilecek muhasebe problemlerinin de önüne geçilmiş olur.
